Dial-up Internet'i Hizlandirmak
Internet'i Hizlandirmak
Interneti hizlandirmak elimizde. Yapmayi unuttugumuz birkac ayarla oynadiktan sonra, WWW'de dolasma ya da dosya cekme hizimizi epeyce arttirmis oluruz. Bu ayarlar ne kadar cok kisi tarafindan yapilirsa internet trafigi de o denli rahatlar ve hizlanir.
Bu ayarlari yapan herhangi biri, sizin de hizinizin artmasina yol acar. Sonucta bu herkesin karli ciktigi bir ufak ayar.
Son zamanlarda, var-olan internet yapisini zorlayan bazi uygulamalar ve dosyalar epey ilgi goruyor. Ornegin 'mp3' muzik dosyalari, internet uzerinde radyo dinlemek, film ve televizyon izlemek, ya da gunluk gazeteleri internetten okumak oldukca gundemde.
Yukaridaki uygulamalar internet hizindan onemli bir parcayi yerler, ama uygun ayarlarla bunu lehimize cevirip hizi arttirmak mumkun. Burada anahtar, bu dosyalarla yalnýz bizim ilgilenmedigimiz gercegi.
Bilgisayarimizla internete baglandigimizda, hizmet aldigimiz servis saglayici firmanin internet hattini pek cok insanla paylasiriz. Ayni anda yuzlerce-binlerce kisi sizinle ayni kabloyu kullanir. Pek cok kisi birbirlerinin farkinda olmaksizin ayni www sayfalariyla, muzik dosyalari ile vs. ilgilenir. Ve eger bu kisiler birazdan bahsedilecek ayarlari yapmislarsa, istedikleri sayfalari cok daha hizli alirlar. Cunku bu ayarlar ile az once bahsedilen binlerce kisinin ayni anda kullandigi kablolari kullanmak zorunda kalmayiz.
Turkiye'de internet denilince kisaca sunu anlayabiliriz: Para vererek hizmet aldiginiz servis saglayicilarin bagli oldugu 'turnet' adli kablolar, universiteler arasindaki 'ulaknet' adli kablolar, ulaknet ile turnet arasindaki gecit kablolari, ve yurtdisi icin bu kablolar zincirinden uydu yoluyla yurtdisindaki baska kablolar zincirine baglanti. Bir de bazi servis saglayicilarin yurtdisi baglantisinda bu kablolari kullanmak istemedikleri icin ayri uydu baglantilari var.
Istedigimiz sayfaya, dosyaya, filme, vs. ulasmak icin bilgisayarimiz verileri bu kablolar silsilesinden almak zorundadir. Veriler ne kadar az kablodan gecerlerse o kadar hizli ulasirlar. Verileri size yakin tutmak icin servis saglayicilar 'kopya veri servisi' denilebilecek bir program kurarlar. Bu servisler internetin herhangi bir yerindeki sayfanin, resmin, ses dosyasininin istendiginde bir kopyasini olusturup tutarlar. Uygun ayarlara sahip bir baskasi bu dosyayi vs. istediginde 'kopya veri servisi' orijinal dosya yerine, kendisindeki kopyayi isteyene yollar. Kopya dosya ile orijinali arasindaki tek fark ise kopyanin size daha hizli ulasmasidir. Cunku 'proxy' denilen bu 'kopya veri servisi' sizin bilgisayariniza daha yakin bir uzakliktaki kablo ile baglidir.
Netscape, I. Explorer, RealVideo gibi programlarinizin hizlanmasi icin, onlari 'proxy'ye uygun ayarlamaliyiz. Bu programlarin 'proxy' yani 'kopya veri servisi' icin preferences / options / secenekler menulerinin altinda " 'proxy' ayarlari " diye bir kisimlari var.
Bizim yapmamiz gereken uygun ayar ise, asagidaki tablodan bize uygun olan 'proxy' servisini secip, sectigimiz servisin adini ve 'port no' denilen numarayi programlarin ayarlar menusundeki gerekli bosluklara yazmak.
Once Netscape'i ayarlayalim. Netscape'in 4. surumunden (versiyon) sonraki ve oncekilarinde proxy ayarlarina farkli menulerden ulasiliyor. Netscape 4. icin 'Edit' menusunden 'preferences' secenegine tikladiktan sonra acilan buyuk pencerede 'advanced' seceneginin yanindaki kucuk saga bakan 'ok' isaretinin ustune tiklayarak uc yeni secenek belirmesini saglariz. Artik, 'proxy' secenegi ile proxy ayarlari menusune ulasmamiz mumkun. Netscape 3. ve 2. icin ise menu cubugundaki 'options' ile acilan menuden 'network preferences'a tiklamali ve acilan pencereden 'proxy' secenegi ile proxy ayarlarina ulasmaliyiz.
Netscape'in proxy ayarlari penceresinde uc secenek goze carpar. Birincisi "no proxy" ya da "direct connection" adini tasir, ikincisi "manual proxy" adindadir, ve ucuncusu ise "automatic proxy"'dir. Biz ortadaki "manual proxy" ile ilgileniyoruz. Bu secenegi isaretledigimizde, secenegin yanindaki "view" adli tus kendini belirginlestirir. Simdi ise bu "view" tusuna tiklayarak ayarlarin girilecegi pencereyi acariz.
Bu son pencerede bizim dolduracagimiz kisim, "http_proxy" kismi. Mouse ile "http_proxy" yazan kismin yanindaki boslugun ustune tiklayarak, o boslugu yazi yazilabilir hale getirmeliyiz once. Ardindan sectigimiz 'proxy sunucu' adini bu bosluga yazariz. Ornegin asagidaki listede yer alanlardan proxy2.turnet.net.tr adini yazabiliriz. Sonra yanindaki 'port no'ya denk dusen bosluga tiklayarak da gerekli port numarasini yazmaliyiz.
Kullandigimiz proxy2.turnet.net.tr ornegi icin gerekli port numarasi olan 8080 sayisini da yazinca ayarlarimiz tamamlanmis olur. Artik acmis oldugumuz butun pencere ve menulerden 'OK' tuslarina / seceneklerine tiklayarak cikariz. Eger uygun bir proxy servisi secmis isek, simdi rahatlikla internetimizin hizlandigini iddia edebiliriz.
Internet Explorer icin de benzer sekilde proxy ayarlari menusunu bulmali ve sectiginiz proxy adini ve port numarasini "http_proxy" icin ayrilan kisma girmelisiniz. Bu menuye ulasmak icin once 'view' menusunden 'options' secenegine girmeli, buradan 'connection' alt-basligina tiklamalisiniz. Simdi acilan pencerede ise once 'connect through proxy' secenegini isaretlenmeli, ardindan da 'settings' ile ayarlar penceresine gecilmeli.
Internet'ten daha hizli bir sekilde realaudio/realvideo radyolarini, TV'lerini ve muziklerini dinlemek icin ise RealVideoPlayer programini basitce sectiginiz proxy'ye (kopya veri servisi) gore ayarlamalisiniz. Yalnýz bir ufak hatirlatma: Her RealVideo icerigi bu sekilde proxy kullanimina yanit vermiyor. Desteklemeyen servislerde proxy'yi devre disi birakmaliyiz. Devre disi birakmanin en kolay yolu RealPlayer programinin 'automatically select...' secenegini isaretlemektir.
RealPlayer'in proxy ayarlari 'view' menusu altindan secilen 'preferences' menusundeki 'proxy' alt-basligi altindan yapiliyor. Buradaki "http_proxy" bosluguna asagidaki tablodan sectigimiz servis saglayicimizin, okulumuzun ya da genel kullanima acik bir proxy adini yazmali, ve port numarasini girmeyi de unutmamaliyiz. Ardindan proxy kullanimini etkinlestirmek icin, 'view'-'preferences'-'transport' menusunden "Use Specified Transports" secenegini isaretlemeli, ve belirginlesen "Specify Tranports..." tusuna tiklamali ve acilan yeni penceredeki "Use HTTP Only" secenegine tiklamaliyiz. Artik "OK" tuslarina basarak actigimiz pencerelerden cikabiliriz. Eger bir RealVideo icerigi "Cannot Found via HTTP" gibi bir hata veriyorsa, 'view'-'pref...'-'transport'-'automatic..' secenegi ile proxy kullanimini kapatabiliriz. Yeniden acmak icin ise 'view'-'pref...'-'transport'-'use specif...' secenegini etkinlestirmek uygun olanini secmelisiniz. Ornegin 'Internet Servis Saglayici' firmaniz 'Doruk' ise 'proxy.doruk.net.tr'yi secmelisiniz. Eger bir universite'den baglaniyorsaniz 'wwwcache.ulak.net.tr' adresini secmeniz gerek. Tabii universitenizin bir proxy sunucusu varsa onu kullanmak daha yararlidir. Ornegin Ege universitesindekiler 'proxy.ege.edu.tr' adresini/adini kullanabilirler. Bagli oldugunuz servis saglayici ya da okul asagidaki listede yoksa, turnet'in uc genel proxy servisinden birini kullanabilirsiniz. Ankara'ya yakinsaniz 'proxy1.turnet.net.tr' , Istanbul'a yakinsaniz 'proxy2.turnet.net.tr' ve Izmir'e yakinsaniz da 'proxy3.turnet.net.tr' adresini secebilirsiziniz.
Bazi Proxy Sunuculari
=====================
_______Port_No______
Proxy Sunucu AdI Sunucu IP No http ftp gopher
----------------------- ----------------- ------ ------ ------
proxy1.turnet.net.tr 194.54.36.130 8080
proxy2.turnet.net.tr 194.54.32.133 8080
proxy3.turnet.net.tr 194.54.34.131 8080
gateway.superonline.net 194.242.73.254 8080
proxy.aidata.net.tr 195.174.93.254 8080
proxy.aidata.com.tr 195.174.93.254 8080
proxy.atlas.net.tr 195.174.46.34 8080 8081
proxy.ato.org.tr 195.174.65.6 8080 8080 8080
proxy.beko.net 195.175.15.18 8080
nova.bnet.net.tr 194.54.63.8 8080
proxy.bnet.net.tr 194.54.63.8 8080 8080 8080
proxy.doruk.net.tr 195.174.34.100 8080 8080 8080
proxy.efes.net.tr 195.174.202.10 8080
vs2.marketweb.net.tr 212.45.64.244 8080
proxy.marketweb.net.tr 212.45.64.244 8080
lokum.prizma.net.tr 212.33.1.1 8080 8080 8080
proxy.prizma.net.tr 212.33.1.1 8080
andromeda.raks.net.tr 194.54.48.1 8080
proxy.raks.net.tr 194.54.48.1 8080
thicker.raksnet.com.tr 194.54.48.82 8080
proxy.raksnet.com.tr 194.54.48.82 8080
ns1.satko.com 193.192.100.100 8080
proxy.netone.com.tr 193.192.100.100 8080
proxy.sim.net.tr 195.174.219.10 8080
proxy.turk.net 212.57.17.4 8080
proxyusa.dominet.com.tr 195.33.224.228 8080
proxy02.ada.net.tr 195.112.128.222 8080
wwwcache.ulak.net.tr 193.140.100.2 1998 1998 1998
anatolia.ege.edu.tr 155.223.2.12 8080 8080 8080
proxy.ege.edu.tr 155.223.2.12 8080 8080 8080
proxy.metu.edu.tr 144.122.199.93 8080 8080 8080
proxyserver.hho.edu.tr 193.255.215.125 8080
195.64.128.5 195.64.128.5 80
foreksproxy.foreks.com 195.33.224.35 8080
cache.utrecht.surf.net 192.87.46.6 8080
